Chưa phân loại
Bệnh gan nhiễm mỡ nên ăn gì và kiêng ăn gì?
Theo thống kê, có đến 25% dân số trên toàn thế giới bị ảnh hưởng bởi bệnh gan nhiễm mỡ. Những người thường xuyên uống rượu bia quá mức, béo phì, chế độ ăn uống không lành mạnh, ít vận động… là những đối tượng dễ bị mắc bệnh. Vậy gan nhiễm mỡ là gì? Bệnh có liên hệ với thói quen ăn uống ra sao? Phải có chế độ dinh dưỡng như thế nào nên ăn gì và kiêng gì để đẩy lùi bệnh gan nhiễm mỡ? Những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc trên.
Gan nhiễm mỡ là gì?
Bệnh gan nhiễm mỡ là bệnh lý gây ra bởi sự tích lũy quá mức các chất béo ở tế bào gan, được xác định khi lượng chất béo này chiếm từ 5% tổng khối lượng gan trở lên. Trong cơ thể khỏe mạnh, gan giúp chuyển hóa chất dinh dưỡng, loại bỏ độc tố, sản xuất mật và enzym tiêu hóa. Bệnh gan nhiễm mỡ làm tổn thương gan và cản trở gan hoạt động bình thường, lâu dài có thể gây ra biến chứng nguy hiểm.
Phân loại bệnh gan nhiễm mỡ
Có hai thể gan nhiễm mỡ chính là bệnh gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu. Như tên gọi, bệnh gan nhiễm mỡ do rượu thường xảy ra ở những người thường xuyên uống rượu bia quá mức. Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thường được chẩn đoán ở những người thừa cân, béo phì, ít vận động và những người ăn chế độ ăn không lành mạnh. Ngoài ra, những người lớn tuổi, người mắc bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, suy giáp, rối loạn lipid máu hay còn gọi là mỡ máu cao,… cũng là những đối tượng dễ mắc bệnh.
Ảnh hưởng của chế độ ăn uống đến bệnh gan nhiễm mỡ
Bệnh gan nhiễm mỡ không nhất thiết là do ăn quá nhiều chất béo, lượng carbohydrate và protein quá nhiều trong chế độ ăn uống cũng cần được lưu ý. Carbohydrate hay protein dư thừa được gan chuyển hóa thành chất béo. Kết quả là chất béo tích tụ nhiều trong các tế bào gan dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ.
Thực tế cho thấy tình trạng kháng insulin là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh. Cơ chế là do insulin có được sản xuất ra nhưng không thể được sử dụng, làm cho cơ thể mất khả năng kiểm soát lượng đường trong máu sau bữa ăn.
Bệnh gan nhiễm mỡ ở người nghiện rượu không chỉ do thiếu dinh dưỡng mà còn do các chất chuyển hóa của rượu gây độc tính với gan. Ngoài ra, quá trình chuyển hóa rượu thúc đẩy sự nhiễm mỡ ở gan bằng cách kích thích tổng hợp các axit béo và chống lại quá trình phân hủy các chất béo.
Vì hiện chưa có thuốc đặc trị cho bệnh gan nhiễm mỡ, các bác sĩ thường sẽ kê thuốc kiểm soát các bệnh lý kèm theo ở người bệnh. Điều quan trọng nhất là điều chỉnh chế độ ăn uống lành mạnh để đẩy lùi bệnh.
Gan nhiễm mỡ nên ăn gì?
Ngũ cốc nguyên hạt
Ngũ cốc nguyên hạt, đặc biệt là những loại có chỉ số đường huyết thấp, giúp cho lượng đường trong máu tăng từ từ sau bữa ăn, tăng mức độ nhạy cảm của insulin trong cơ thể, tránh làm dư thừa đường trong máu. Ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch rất giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ. Chúng làm duy trì cảm giác no và là sự thay thế tuyệt vời cho các loại tinh bột tinh chế.
Các loại đậu
Các loại đậu là nguồn cung cấp đạm thực vật và chất xơ. Tinh bột trong đậu cũng làm cho bạn cảm thấy no lâu và giảm sự dao động lớn về lượng đường trong máu, giúp duy trì cân nặng. Ngoài ra, các loại đậu cũng chứa rất ít chất béo.
Rau củ
Các loại rau củ như cải bó xôi, súp lơ, bông cải xanh, cải xoăn, măng tây, cà rốt, khoai lang, củ cải, khoai mỡ rất tốt cho người bệnh gan nhiễm mỡ. Rau củ có nhiều chất xơ và rất ít calo, có thể làm giảm chất béo và mức đường trong máu. Đặc biệt, bông cải xanh đã được chứng minh là giúp ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan.
Các loại hạt người bị gan nhiễm mỡ nên ăn
Các loại hạt quả như hạt hướng dương, hạnh nhân, quả óc chó rất giàu axit béo omega-3. Ngoài khả năng giảm chất béo trong gan, chúng cũng có thể ngăn chặn và giảm tình trạng viêm. Nghiên cứu cho thấy những người bị bệnh gan nhiễm mỡ ăn quả óc chó đã cải thiện các xét nghiệm chức năng gan.
Thịt trắng
Thịt trắng bao gồm thịt gia cầm như gà, vịt, ngan, ngỗng… và hải sản như cá, tôm… Đạm chứa trong thịt trắng dễ hấp thu. Thịt trắng cung cấp ít calo và giàu chất béo không bão hòa, do đó rất có lợi cho sức khỏe của những người bị gan nhiễm mỡ, bệnh tim mạch, hay những người cần giảm cân.
Sữa ít béo
Nếu bị bệnh gan nhiễm mỡ nhưng có sở thích uống sữa, nên lựa chọn những loại sữa ít béo hoặc sữa không béo thêm vào thực đơn của bạn. Điều này đảm bảo bạn vẫn được bổ sung canxi và vitamin D từ sữa nhưng không dư thừa chất béo có hại cho gan.
Cá
Các loại cá giàu axit béo omega-3 như cá hồi, cá ngừ, có mòi… có thể giúp giảm chất béo trong gan. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng những viên uống bổ sung omega-3 hàng ngày thay cho việc ăn cá.
Trái cây
Trái cây giàu chất xơ, các vitamin và chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe. Nên ăn các loại quả mọng như việt quất, kiwi, bưởi, cam, táo… Đặc biệt, bơ chứa chất béo lành mạnh có thể làm chậm quá trình tổn thương gan.
Gan nhiễm mỡ nên kiêng gì?
Rượu bia
Rượu bia là một trong những mối nguy hại hàng đầu không chỉ đối với bệnh gan nhiễm mỡ mà còn đối với tất cả các bệnh lý về gan khác. Người bệnh nếu tiếp tục uống nhiều rượu sẽ làm tăng mức độ tổn thương gan, nhanh tiến triển đến viêm gan, xơ gan hay thậm chí là ung thư gan.
Theo Tổ chức Y tế Thể giới (WHO), lượng cồn khuyến cáo dành cho nam giới là không quá hai đơn vị và nữ giới là không quá một đơn vị cồn mỗi ngày (một đơn vị cồn tương đương với khoảng một lon bia). Bất cứ ai đều không nên uống rượu bia quá 5 ngày trong tuần.
Thực phẩm chứa nhiều đường
Các loại thực phẩm có vị ngọt cao, có nhiều đường hoặc chất tạo ngọt nhân tạo cần tránh sử dụng trong trường hợp gan nhiễm mỡ. Chúng làm tăng lượng đường trong máu và tăng lượng mỡ tích tụ trong gan. Hãy nhớ rằng nước ngọt, đồ uống có ga, bánh ngọt, kẹo… là những thứ không phù hợp với những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Thức ăn nhanh chưa nhiều dầu mỡ người bị gan nhiễm mỡ nên kiêng ăn
Đồ ăn chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp chứa nhiều chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa, có thể góp phần làm tăng cân và tăng tích tụ mỡ trong gan.
Ngũ cốc tinh chế
Ngũ cốc tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng, mỳ… chứa nhiều tinh bột chậm chuyển hóa, làm tăng cân và làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
Thịt đỏ
Các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt heo, thịt cừu, thịt bê, thịt ngựa, thịt trâu… chứa nhiều đạm, nếu ăn với lượng nhiều sẽ gây khó tiêu hóa. Lượng đạm dư thừa sẽ được chuyển hóa thành chất béo tích tụ trong gan và làm bệnh nặng thêm. Ngoài ra, thịt đỏ còn giàu chất béo bão hòa không tốt cho người bị gan nhiễm mỡ.
Gan nhiễm mỡ nên uống gì?
Cà phê
Cà phê là một trong những thức uống tốt và dễ tìm nhất để tăng cường sức khỏe của gan. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cà phê bảo vệ gan hiệu quả, ngay cả ở những người khỏe mạnh và những đối tượng đã có vấn đề với cơ quan này. Cụ thể, uống cà phê giúp giảm nguy cơ xơ gan, hoặc tổn thương gan vĩnh viễn ở những bệnh nhân mắc bệnh gan mãn tính. Hơn nữa, uống cà phê cũng có thể tác động tích cực đến tình trạng viêm gan, làm chậm và giảm nguy cơ tiến triển ung thư gan.
Các hợp chất polyphenol có trong cà phê có tác dụng làm giảm viêm mạnh và tăng nồng độ glutathione, một chất chống oxy hóa tự nhiên của cơ thể. Các chất chống oxy hóa trong cà phê giúp trung hòa các gốc tự do gây tổn thương cho tế bào.
Trà xanh
Tương tự như cà phê, trà xanh cũng chứa rất nhiều thành phần chống oxy mạnh, rất có ích cho sức khỏe của người bị gan nhiễm mỡ. Bên cạnh đó, trà xanh nổi tiếng với hợp chất EGCG (epigallocatechin gallate), một polyphenol có thể hỗ trợ đẩy lùi ung thư, bệnh Alzheimer, bệnh tim, tăng huyết áp, béo phì…
Uống trà xanh mỗi ngày có thể cải thiện các chỉ số men gan và giảm lượng chất béo tích tụ trong gan. Hơn nữa, có bằng chứng cho rằng những người uống trà xanh ít có nguy cơ bị ung thư gan hơn.
Cách pha trà để có hàm lượng EGCG cao hơn: Để tối đa hóa hàm lượng EGCG trong trà, hãy pha trà bằng nước sôi và ngâm trà trong tối thiểu 10 phút trước khi uống. Tuy ngâm trà lâu cũng làm tăng độ đắng nhưng điều này cũng có nghĩa là các chất chống oxy hóa từ trà được hòa tan ra nhiều hơn. Để tách trà thơm ngon và dễ uống hơn, hãy thử cho một lát chanh hoặc vắt một ít nước chanh vào khi pha.
Các cách bổ sung hỗ trợ điều trị bệnh gan nhiễm mỡ
Ngoài việc điều chỉnh chế độ ăn uống của bạn, đây là một số thay đổi lối sống khác mà bạn có thể thực hiện để cải thiện sức khỏe gan của mình:
Giảm cân: Những người bệnh gan nhiễm mỡ có thể trạng thừa cân và béo phì nên thực hiện cách biện pháp giảm cân sớm nhất có thể. Giảm cân hợp lý là khi cân nặng không giảm quá 1kg mỗi tuần. Giảm cân nhanh chóng và không kiểm soát có thể gây bất lợi và thậm chí có thể làm trầm trọng bệnh nặng thêm.
Tập thể dục: Hãy tập vận động thể dục thể thao nhiều hơn mỗi ngày. Tập thể dục kết hợp với chế độ ăn uống có thể giúp bạn giảm cân và kiểm soát bệnh một cách hiệu quả. Tập những bài tập vừa sức ít nhất 30 đến 60 phút mỗi ngày và từ 5 ngày trở lên trong tuần sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh một cách hiệu quả.
Kết Luận
Bệnh gan nhiễm mỡ hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu kiên trì điều trị đúng cách. Một chế độ ăn uống phù hợp nên biết ăn những loại thực phẩm tốt và kiêng các loại thực phẩm dầu mỡ có hại cho gan, kết hợp với một lối sống lành mạnh không chỉ góp phần duy trì một cơ thể khỏe mạnh mà còn có thể giúp hỗ trợ đẩy lùi bệnh gan nhiễm mỡ.
