Cách giúp hạ men gan hiệu quả từ thay đổi thói quen hằng ngày

Gan được xem là nhà máy chuyển hóa chất dinh dưỡng, đóng vai trò quan trọng trong mọi hoạt động sống của cơ thể. Gan giúp cơ thể làm sạch máu, sinh tổng hợp các protein đông máu, chuyển hóa thức ăn thành các chất dinh dưỡng và loại bỏ các chất độc hại cho cơ thể. Ngoài ra, gan còn giúp cơ thể dự trữ vitamin và sản xuất glucose. Cũng chính vì đảm nhiệm nhiều vai trò trong hoạt động sống của cơ thể, men gan cao là tình trạng khá phổ biến trong dân số hiện nay, đặc biệt là những người thường xuyên tiệc tùng và sử dụng nhiều thức uống có cồn. 

Tình trạng men gan cao thường bị xem nhẹ bởi những biểu hiện trong giai đoạn khá mờ nhạt và dễ nhầm lẫn các bệnh lý khác. Mặc dù tình trạng men gan cao có thể được kiểm soát tốt nếu như bệnh nhân có chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt phù hợp, nhiều bệnh nhân không thật sự quan tâm đến việc thay đổi lối sống cho đến khi tình trạng bệnh diễn tiến nặng nề dẫn đến viêm gan, xơ gan hay thậm chí là ung thư gan. Do đó, bệnh nhân bị men gan cao cần tìm hiểu chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt cùng những biện pháp hỗ trợ phù hợp nhằm giúp hạ men gan hiệu quả, tránh những tổn thương lâu dài tế bào gan, nguy cơ tiến triển xơ gan, hay thậm chí là ung thư gan.

1. Vì sao men gan lại tăng?

Trước khi tìm hiểu về các biện pháp hỗ trợ hạ men gan hiệu quả, chúng ta cần hiểu rõ các nguyên nhân làm cho men gan tăng. Trong quá trình hoạt động, tế bào gan có thể bị tấn công bởi nhiều yếu tố khác nhau từ môi trường dẫn đến tình trạng viêm và đây là một nguyên nhân chủ yếu làm men gan tăng cao. Bệnh nhân mắc virus viêm gan (A, B và C) sẽ có chỉ số xét nghiệm men gan cao hơn mức bình thường. Những người có thói quen sử dụng rượu bia và các thức uống có cồn sẽ làm tăng men gan đáng kể. Nghiên cứu lâm sàng cho thấy những bệnh nhân béo phì, có chế độ ăn giàu dầu mỡ sẽ có chỉ số xét nghiệm men gan cao.

Ngoài ra, một số loại thuốc như paracetamol hay thuốc kiểm soát mỡ máu nhóm statin cũng có thể làm men gan tăng. Trong trường hợp này, bệnh nhân cần được bác sĩ tư vấn kỹ trước khi tiếp tục sử dụng thuốc. Bệnh nhân suy tim, bệnh nhân mắc các bệnh lý về gan – mật cũng có thể làm men gan tăng cao. Một số bệnh lý nghiêm trọng khác gây tăng men gan bao gồm bệnh celiac, nhiễm virut Epstein-Barr, viêm túi mật hoặc tụy, suy tuyến giáp; ung thư gan, viêm gan tự miễn, xơ gan.

2. Các phương pháp giúp hạ men gan an toàn, hiệu quả

2.1. Chế độ ăn giúp hạ men gan

Một chế độ dinh dưỡng nhiều rau xanh và giàu chất xơ sẽ giúp cho gan nhận được các vitamin và các chất dinh dưỡng cần thiết giúp cơ thể được khỏe mạnh, từ đó làm giảm lượng cholesterol dự trữ trong gan. Những bệnh nhân bị tăng men gan không nên sử dụng rượu bia hay các thức uống có cồn. Bông cải xanh và bắp cải là những thức ăn có lợi cho gan. Bên cạnh đó, những loại thực phẩm có nhiều chất xơ sẽ giúp hỗ trợ cơ thể loại bỏ cholesterol và kiểm soát tốt men gan. Đồng thời, chất xơ sẽ giúp tăng lượng mật do gan sản xuất và giúp thủy phân chất béo. Một số thực phẩm giàu chất xơ mà bệnh nhân tăng men gan có thể ăn như yến mạch, đậu, quả mọng và quả hạch. 

Các thực phẩm có tính chống oxy hóa không có tác dụng làm giảm nồng độ men gan nhưng lại có tác dụng tối ưu hóa hoạt động của gan, hỗ trợ trong những trường hợp gan hoạt động kém do tổn thương. Bơ, củ cải đường là những thực phẩm có chứa hàm lượng cao flavonoid có tác dụng chống oxy hóa. Để giúp tăng sức đề kháng và khả năng miễn dịch cho cơ thể, các thực phẩm giàu vitamin, đặc biệt là vitamin C, cũng cần được bổ sung. Những trái cây giàu vitamin C như cam chanh, quýt, bưởi có thể hỗ trợ quá trình hồi phục tế bào gan và hỗ trợ hạ men gan hiệu quả. Tuy nhiên, bệnh nhân có men gan tăng cao cũng không nên sử dụng trái cái quá ngọt cũng như các thực phẩm chứa nhiều đường. 

2.2. Giảm cân

Về mặt dịch tễ, những bệnh nhân béo phì có nguy cơ tăng men gan cao. Do đó, một lối sống lành mạnh giúp giảm cân là một trong những phương pháp hiệu quả giúp kiểm soát men gan. Chỉ số BMI cơ thể nên duy trì trong khoảng 18,5 đến dưới 23 đối với người châu Á. Nếu chỉ số BMI trên 23 là thừa cân còn trên 25 là béo phì. Vòng eo cũng cần được kiểm soát ở mức dưới 90cm đối với nam và dưới 80cm đối với nữ theo tiêu chuẩn người châu Á. 

2.3. Tập thể dục thường xuyên giúp hạ men gan tốt

Duy trì chế độ thể dục thể thao thường xuyên sẽ giúp cơ thể tăng sức đề kháng, đồng thời cũng giúp hỗ trợ tốt cho chức năng hoạt động của gan. Mỗi ngày nên đi bộ khoảng 30 phút, tối thiểu 5 ngày trong tuần có thể đem lại hiệu quả nhanh chóng. Một số môn thể thao có thể tập luyện tốt như chạy bộ, đi bộ, nhảy múa và bơi lội.

2.4. Bổ sung đủ nước

Nước rất cần thiết cho cơ thể nói chung và cho gan nói riêng. Mỗi ngày, cần uống ít nhất 8 ly nước giúp hỗ trợ gan lọc chất thải hiệu quả hơn. Uống nước ngay sau khi thức dậy và trước khi đi ngủ vào ban đêm có thể giúp cơ thể tối ưu hóa các hoạt động, trong đó có chức năng thanh lọc ở gan. 

2.5. Tránh xa đồ uống có cồn để

Như đã nói, rượu bia là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các bệnh lý về gan như viêm gan, xơ gan. Các bệnh nhân có men gan cao nếu tiếp tục sử dụng rượu bia có thể tiếp tục làm trầm trọng thêm các tổn thương ở tế bào gan, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Muốn hồi phục men gan tốt, bệnh nhân cần tuyệt đối nói không với rượu bia cũng như các thức uống có cồn. Lượng cồn trong cơ thể càng giảm, gan chúng ta sẽ càng khỏe mạnh.

2.6. Môi trường sống

Môi trường làm việc và yếu tố trong gia đình cũng góp phần làm men gan tăng cao. Các sản phẩm tổng hợp có thể chứa các độc tố ảnh hưởng đến gan, vì thế nên sử dụng càng nhiều sản phẩm từ tự nhiên càng tốt. Trước khi mua một sản phẩm nào đó, nên lưu ý kiểm tra thành phần đảm bảo không có hóa chất độc hại trong thành phần giúp giảm nguy cơ bị phơi nhiễm các loại độc tố có hại với gan. Môi trường sinh sống và làm việc nên sạch sẽ, tránh sự xâm nhiễm của các loại ký sinh trùng có hại cho gan cũng như các virus gây nên viêm gan siêu vi. Hạn chế tối đa tiếp xúc với khói thuốc lá. 

2.7. Cẩn thận với các thuốc đang sử dụng

Một số thuốc không kê đơn như paracetamol hay các thuốc giảm đau NSAID như Ibuprofen có thể làm tăng men gan. Khi sử dụng thời gian dài có thể gây tổn thương cho các tế bào gan. Vì thể, tránh sử dụng thuốc lạm dùng hay tự ý sử dụng thuốc không có chỉ định của bác sĩ. Trong trường hợp đang điều trị bằng thuốc mà phát hiện men gan tăng cao, cần trao đổi với bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và giải pháp khắc phục sớm. 

2.8. Sử dụng thực phẩm bổ sung hỗ trợ bảo vệ tế bào gan

Tình trạng tăng men gan có thể được kiểm soát tốt nếu như bệnh nhân thay đổi chế độ dinh dưỡng và lối sống phù hợp. Bên cạnh chế độ dinh dưỡng hợp lý trong từng bữa ăn, người bị tăng men gan cần chủ động tập luyện thể dục thường xuyên giúp nâng cao thể lực cho cơ thể. Cần có chế độ sinh hoạt ngủ nghỉ thích hợp để tránh gan làm việc quá tải. Hệ miễn dịch tốt sẽ giúp cơ thể chống lại các tác nhân xâm nhiễm nguy hiểm như virus viêm gan A, viêm gan B,… Vì thể, các bác sĩ cùng thường khuyên bệnh nhân bổ sung các thực phẩm chức năng giúp bảo vệ gan trong quá trình điều trị và duy trì lâu dài để cải thiện tình trạng bệnh, tăng sức đề kháng và ngăn ngừa tiến triển tình trạng viêm gan hay xơ gan.